Gau(-taca)
Neotinea maculata
Orchidaceae
Noms en français : Orchis maculé, Neotine.
Descripcioun :Aquéu Gau-taca fai parti dóu "nouvèu" gènre Neotinea que caup li gau emé de flour e de fueio mai pichoto e que fan d'espigo de flour toujour proun sarrado. Aquéu se recounèis à si flour pichouneto roso o un pau verdo, que de cop que i'a se duerbon pas (cleistougamo) e emé uno pichoto labreto. A la baso i'a dos o tres fueio verdalo, bèn au sòu e souvènt tacado.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 10 à 30 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Neotinea
Famiho : Orchidaceae
Ordre : Asparagales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 4 à 6 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1400 m
Aparado : Noun
Liò : Pelouso umido
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Mediterrano-atlantico
Ref. sc. : Neotinea maculata (Desf.) Stearn, 1974
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753